ABD başkanlık seçimleri, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında bir yarış sahnesi yapılıyor. Bu süreçte onun iki partisinin güçlü adaylarıyla halkın oyunu kazanmak için mücadele eder. Demokratlar genellikle sosyal politikalar ve çalışanların vurgusuyla öne çıkarken, Cumhuriyetçiler ekonomik özgürlükler ve bireysel haklara var olan politikalarla bilinirler. Başkanlık seçimleri, sadece ABD'nin değil, küresel dengelerin de şekillenmesinde önemli rol oynuyor. Peki ABD seçimleri cumhuriyetçiler kim demokratlar kim?
2024 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 5 Kasım 2024'te yapılacak olan 60. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimidir. Her eyaletteki ve Columbia Bölgesi'ndeki seçmenler, dört yıllık bir dönem için bir başkan ve başkan yardımcısı seçecektir. Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi eski Başkan Donald Trump arasında kıyasıya bir yarış söz konusu. Peki ABD başkanlık seçimleri Demokratlar ve Cumhuriyetçiler kim?
Amerika Birleşik Devletleri Demokrat Parti
Demokratik Parti (İngilizce: Democratic Party), Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük partiden biri. Diğeri Cumhuriyetçi Partidir. Demokratlar, ABD'de "modern liberalizm" olarak bilinen sosyal liberal ideolojinin temsilcisidir; bu ideoloji sivil özgürlük ve sosyal eşitlik kavramlarını karma bir liberal ekonomi desteğiyle harmanlar.
Demokratik Parti son 50 yıl içinde genel olarak Cumhuriyetçi Parti'ye göre başkanlık seçimlerinde daha az bir başarı gösterdi. Fakat aynı dönemde, özellikle 1950-1990 yılları arasında, Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'ye göre çok daha başarılı oldu. Ancak 1994 yılında bu üstünlüğünü kaybeden Demokratik Parti 2000 yılında George W. Bush'un başkan seçilmesinden sonra 6 yıl süreyle devletin hem yasama hem de yürütme kanatlarında muhalefet rolüyle yetindi. 7 Kasım 2006 ara seçimlerinde bu koşullar tekrar değişti. Demokratik Parti 12 yıldan sonra ilk defa hem Senato hem de Temsilciler Meclisinde çoğunluğu ele geçirdi. 2016'da Demokratların başkan adayı Hillary Clinton, en çok oyu alan aday olmasına rağmen iki dereceli seçim sistemi nedeniyle seçimi kaybetti. 2020 yılında yapılan seçimlerde aday Joe Biden, 306 delege oyu ile başkan olmuştur. Parti 2023 itibarıyla Kongre'de egemen partidir.
ABD Demokrat Parti’nin izlediği çizgi nedir?
Genelde günümüzde Demokratik Parti siyah Amerikalılar, Katolikler, Yahudiler, göçmenler, kadınlar, azınlıklar ve yüksek eğitimli kişiler arasında destek bulmaktadır. İşverenlerin ve büyük firmaların karşısında işçilerin ve çalışan kesimin yanında yer alır. Kürtaj haklarının kısıtlanmasına karşı kesin bir tavır almıştır. Eşcinsellerin ve diğer azınlıkların haklarını savunan bir siyaset izler. Devletin gerektikçe vergileri artırarak, az gelirli yurttaşlara daha geniş olanaklar sağlaması yanlısıdır. Çevre kirliliğini önleme konusunda titizlik gösterir. Dış siyaset konusunda Cumhuriyetçi Parti'ye göre daha ılımlı bir tutum sergiler. Silah serbestliği kanununa sıcak bakmaz.
Amerika Birleşik Devletleri Cumhuriyetçi Parti
Cumhuriyetçi Parti (İngilizce: Republican Party), kısaltması ile GOP (İngilizce: Grand Old Party), Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük çağdaş siyasi partiden biridir. Demokrat Parti'nin ana siyasi rakibi olarak 1850'lerin ortalarında ortaya çıktı.
Parti, 1854 yılında köleliğin Kansas ve Nebraska'nın batı bölgelerine yayılmasına izin veren Kansas-Nebraska Yasası'na karşı çıkan kölelik karşıtı aktivistler tarafından kuruldu. Parti, köleliğin özgür bölgelere yayılmasına karşı çıkarken klasik liberalizmi ve ekonomik reformu destekledi. Parti başlangıçta Güney'de çok sınırlı bir varlık gösterdi, ancak Kuzey'de başarılı oldu. Parti, 1858'e gelindiğinde eski Whig'lerin ve eski Free Soilers'ın çoğunu bünyesine katarak neredeyse her kuzey eyaletinde çoğunluğu oluşturdu. Beyaz Güneyliler köleliğe yönelik tehdit karşısında alarma geçti. İlk Cumhuriyetçi başkan olan Abraham Lincoln'ün 1860'ta seçilmesiyle birlikte, Güney'in derin eyaletleri Birleşik Devletler'den ayrıldı.
Lincoln ve Cumhuriyetçi Kongre'nin liderliğinde Cumhuriyetçi Parti, Amerikan İç Savaşı'nda Konfedere Devletleri yenmek, Birliği korumak ve köleliği kaldırmak için mücadeleye öncülük etti. Daha sonra parti, kongredeki çoğunluğunu kaybettiği ve Demokratların Yeni Düzen programlarının popüler olduğu 1930'lardaki Büyük Buhran'a kadar ulusal siyaset sahnesine büyük ölçüde hâkim oldu. Dwight D. Eisenhower'ın seçilmesi Demokrat başkanlar arasında nadir görülen bir mola oldu ve İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra artan ekonomik refah dönemine başkanlık etti. Eski başkan yardımcısı Richard Nixon, 1972'de sessiz çoğunluk olarak lanse ettiği 49 eyaleti kazandı. Ronald Reagan'ın 1980'de seçilmesi, serbest piyasa ekonomisi savunucularını, sosyal muhafazakârları ve Soğuk Savaş'ın dış politika şahinlerini Cumhuriyetçi bayrağı altında bir araya getirerek ulusal siyaseti yeniden şekillendirdi. Cumhuriyetçiler, 2008'den bu yana parti içinde artan bir hizipçilikle karşı karşıya kaldı. 2024 itibarıyla Trumpçılar, GOP içindeki baskın gruptur.
Cumhuriyetçi Parti izlediği çizgi nedir?
21. yüzyılda parti en güçlü desteğini kırsal kesimdeki seçmenlerden, Evanjelik Hristiyanlardan, erkeklerden, yaşlılardan, gazilerden, beyaz seçmenlerden ve üniversiteye gitmemiş olanlardan almaktadır. Sosyal konularda, kürtajın yasallığının kısıtlanmasını, eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımının yasaklanmasını, silah kısıtlamalarının gevşetilmesini, eşcinsel evliliğin yasallığının kaldırılmasını ve transseksüel hakları hareketine karşı çıkılmasını savunmaktadır. Ekonomik konularda parti vergi indirimlerini ve deregülasyonu desteklerken, işçi sendikalarına ve evrensel sağlık hizmetlerine karşı çıkmaktadır. Dış politikada ise parti hem Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore'ye karşı sert tutumları destekleyenleri hem de müdahalesizlik ve izolasyonizmi destekleyenleri kapsamaktadır.
Cumhuriyetçi Parti vergi yükünün azaltılması ve firmalara yasalarla getirilen kısıtlamaların azaltılması yanlısıdır. Sosyal konularda muhafazakâr bir tutum izler. Özellikle dindar Protestan grupların (Evanjelikler) desteğine sahiptir. Kürtajın kısıtlanması gerektiğini savunur. Protestan ağırlıklı güney eyaletlerinde büyük bir desteğe sahiptir. Ayrıca Silah Serbestliği Kanunu'nu destekler.