Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 100 kişilik Türk heyetiyle Güney Afrika Cumhuriyeti’nde 10’uncu Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika (BRICS) Zirvesi kapsamındaki temaslarının ardından gittiği Zambiya ilginç bir ülke.1960 yılına kadar Kuzey Rodezya ismini taşıyan ülke ismini Zambiya olarak değiştirdi.Zambezi nehri, Nil, Kongo ve Nijer nehirlerinden sonra Afrika’nın 4. büyük nehri.24 Ekim 1964 yılında bağımsızlığını kazanmış.Toprakları Türkiye kadar geniş ama nüfusu İstanbul’dan az, 17 milyon civarındaHalkın
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 100 kişilik Türk heyetiyle Güney Afrika Cumhuriyeti’nde 10’uncu Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika (BRICS) Zirvesi kapsamındaki temaslarının ardından gittiği Zambiya ilginç bir ülke.
1960 yılına kadar Kuzey Rodezya ismini taşıyan ülke ismini Zambiya olarak değiştirdi.
Zambezi nehri, Nil, Kongo ve Nijer nehirlerinden sonra Afrika’nın 4. büyük nehri.
24 Ekim 1964 yılında bağımsızlığını kazanmış.
Toprakları Türkiye kadar geniş ama nüfusu İstanbul’dan az, 17 milyon civarında
Halkın çoğu putperest, çok azı da Müslüman ve Hristiyan.
9 eyaletten oluşan ülkede 10 büyük şehir var.
Lusaka, ülkenin en büyük şehri ve başkenti.
Resmi dil İngilizce ancak ülke 73 ayrı kabileden oluştuğu için halk arasında 30’a yakın yerel dil konuşuluyor.
**
Başkanlık sistemi ile yönetiliyor.
Halk arasında“Gürleyen Duman” anlamına gelen Mosi-oa-Tunya şelalesinin ismi İngiltere Kraliçesi Victoria olarak değiştirilmiş.
Şelale 1,7 kilometre genişliğindeki nehrin 108 metre yüksekten döküldüğü dünyanın en büyük şelalesi.
Şelalenin üzerinde sürekli kalan bir gökkuşağı var.
Geceleri ay ışığında görülen kuşağa halk arasında Moonbow deniyor yani Ay Kuşağı.
Zambiya ile Türkiye arasında saat farkı yok.
Güney Afrika’da yer alan denize kıyısı olmayan bir ülke.
Komşuları Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana.
Ortalama yaşam süresi 38 yıl.
Nüfusun yüzde 46’sı 14 yaşın altında.
Nüfusun sadece yüzde 2,5’u 65 yaş üstünde.
AIDS hastalığı çok yüksek.
Ülkede 23 tane üniversite kurulmuş ancak okula gitme zorunluluğu yok.
**
Ülke topraklarının çoğu hafif dalgalı yüksek bir yayla üzerinde.
Ülkede üç mevsim yaşanıyor.
Mayıs-ağustos arası soğuk ve kurak, Eylül-Kasım arası daha sıcak ve yağışsız, Aralık-Nisan arası ise yağışlı.
Ülke mutfağının temel besinleri mısır ve darı.
Nsima adı verilen lapayı top şekline getirerek yiyorlar.
Maheu adlı içecekleri meşhur.
Ülkede su bol ancak nüfusun sadece yüzde 45’i temiz içme suyuna ulaşabiliyor.
1 metreye ulaşan dünyanın en büyük mantarları da burada yetişiyor.
Kulübe büyüklüğünde Termit adı verilen zararlı beyaz karınca yuvaları ürkütüyor.
Ülkenin sembolü Su Kartalı.
**
Para birimi olarak Zambiya kıvaçası.
Kişi başına gelir 1,500 dolar civarında ama nüfusun yüzde 65’i günde 1 dolardan daha az kazanıyor.
Nüfusun yüzde 65’i tarımla kalanı da ticaretle uğraşıyor.
Tarım ürünleri mısır, tütün, şeker, yer fıstığı ve pamuk.
Tekstil, lastik boru, patlayıcı madde ve tütün sanayisi gelişmiş.
Kauçuk ve fildişi ülkenin en önemli kaynaklarından
17 milyonluk ülkede 4 milyon büyük baş, 14 milyon kümes hayvanı var.
Dünya bakır rezervlerinin yüzde 20’sine sahip ülke dünyanın en büyük beşinci bakır üreticisi.
En önemli ihraç malları bakır, kurşun çinko ve tütün.
İthal ürünleri ABD, Almanya ve Suudi Arabistan’dan geliyor.
İhracatı ABD, İngiltere, Fransa ve Japonya’ya.
Nüfusun yüzde 70’ten fazlası yoksul olan ülke, dünyanın bozulmamış en büyük doğal parklarından biri ancak parklar karın doyurmuyor.
Turizme yatırımla bu doğal parklar karın doyurulacak hale getirilebilir.
Ancak şöyle bir sorun var.
Dünya Bankası Doing Business Raporu (2018) bilgilerine göre; Zambiya, iş yapma kolaylığı bakımından dünya genelinde 85. sırada.
**
Bizden çok önce bize benzeyen beyaz adamlar sömürmeye gelmişler.
Yabancı sermayenin elindeki madenler 1969’dan itibaren devletleştirilmiş ama ülke ekonomisine hâkim olanlar bütün Afrika’da olduğu gibi batılı beyazlar, yani kirli beyazlar.
Türkiye ve Zambiya arasında 2018 yılının ilk 4 ayında toplam 7,5 milyon dolarlık ticaret hacmi kaydedilmiş.
Bu kapsamda, ihracatımız 7,3 milyon dolar iken; ithalatımız 225 bin dolar düzeyinde kalmış. Ticaret hacmimiz, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 22 oranında artmış.
Ne demişti Afrika ülkesi Kenya’yı 1963’te İngiliz esaretinden kurtaran devlet adamı Jomo Kenyatta: “Beyaz adam geldiğinde bizim topraklarımız, onların ise İncil’i vardı.
Bize gözlerimizi kapayıp dua etmeyi öğrettiler.
Gözlerimizi açtığımızda bizim elimizde İncil, onların ellerinde topraklarımız vardı.”
Kirli beyazlar gibi hareket etmezsek kimse aç kalmaz bu dünyada.
#Zambiya
#Afrika
