Ertan Örgen’den bir şiirin keşfi

Bu yoğun hareketin, kitap yayıncılığının salt mevcut ana kategorileri içine sürmesi hem mezkûr temaların kendi içinde çeşitlenmesi, hem de yayıncının kendisine özel ara türlerle okuruna olan vaadini artırması nedeniyle mümkün değildir. Zira eleştiri kategorisi, dün felsefi, edebi, sosyolojik vd. sosyal bilimlerin çoğunu kapsıyorken, bunlar esasında yapılan genel ve ölüm imgesi vb. özel tematik incelemeler, araştırmalar, çözümlemeler artık o kapsama sığmamaktadır.

Maddi bir araçla sınırlanmamasının nedeni, okumanın öz bir yönelim olarak asla değişmemesi ancak en geniş anlamıyla okuma formlarının değişmesi bakımındandır. Bu manada okuma araçları üzerinden meydana gelen her değişme, örneğin matbaanın icadı bilgide bir devrim etkisi yaratmasına rağmen okumanın özünde hiçbir değişikliğe sebep olmamıştır. Nitekim bugün de elektronik veya dijital okuma araçlarıyla yüz yüzeyiz ama ne okumanın kendisinde ne de ona yönelik talepte bir değişmeyle karşı karşıya değiliz.

Elbette bu araçlar üzerinden malumatın bilgiye baskın hâle gelmesi, zekanın ve görmenin akıldan daha öne geçmesi vb. olgular… dikkatle incelenmesi gereken şeylerdir ama son tahlilde okuma fiili ilk şekli ve anlamıyla bakidir.

Konuya kitap yayıncılığı özelinde bakıldığında da yine olumsuz bir sonuçtan söz etmek mümkün değildir. Çünkü video kayıtları, filmler, seslendirmeler… aslen bir metne muhtaçtır. Diğer bir söyleyişle salt dinlenilen ya da seyredilen bir hikâye üretmenin yolu daima üretilmiş olandan geçmektedir. Dolayısıyla araçları ne denli değişirse değişsin, Kapitalizmin marifetlerinden biri olan telif, herhangi bir formla kayıtlı olmaksızın gerçek ya da sanal düzeyde varlığını daima sürdürecek; kitap yayıncılığı telif esasında söz konusu yeni araçların ve uygulamaların merkezinde olacaktır.

Nitekim telif sözleşmeleri de günümüzde sadece matbaa basımları için değil, bu basımların esas teşkil edeceği her türlü dijital uygulamaları, çoğaltmaları, olası kurgulamaları ihtiva etmektedir.

Bunlardan bakıldığında Kitap yayıncılığı dijital çağın zorunlu bir zemini olarak değerlidir ve çok uzun bir süre daha okuma eylemi, kapitalist terimle söylersek bilgi sektörü bu zemine muhtaç olunacaktır.

Formatı itibariyle bu Keşif kitabı, seçilen temaya ya da verilen isme tam uygun olarak, hızla akan zamanda, doğru kimi bilgilere hızla erişmek isteyenlere göre oluşturulmuştur. Hâliyle serinin ve ondan bir örnek olarak bu kitabın muhatapları, sayıları bugün bile -onca yaygın okuma imkanları içinde- bini geçmeyen entelektüel okurlar değil, sunulan bilgiye ihtiyaç duyan milyonlardır. Daha açık bir söyleyişle o, ticari bir faaliyetin çoğunluğun bilgilenmesine yönelik bir faydaya tebdil edilmesi ve son tahlilde bir bilginin bilmek isteyene dolaysız, zorluk içermeyen bilakis tüketiminde mutlaka kolaylık ve yarar gözetilen akıl ve ustalık ürünü bir projedir.

Kitapta ne, nasıl anlatılıyor sorusunun cevabına burada giremiyorum. Ancak zikrettiğim bağlamda kitabı okuduğumu ve mutmain olduğumu belirterek, sizleri de bu kitabı okumaya davet ediyorum.