Pekin’i ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken , Çin Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından kabul edilecek mi? Bütün dünya bu sorunun nasıl yanıt bulacağını merak ediyor. Aslında Blinken geçtiğimiz Şubat ayında Pekin’e gidecekti, ancak Amerikan semalarında Çin’e ait dev bir balonun görülmesiyle birlikte bu ziyaret iptal edilmişti. ABD’ye göre Çin balonu “ istihbarat ” amaçlıydı. Pekin’e göreyse “ sivil ” amaçlı bir meteoroloji balonuydu. Kezâ Pekin balonun kazaen ABD hava sahasına girdiğini
Pekin’i ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı
Antony
Blinken
, Çin Devlet Başkanı Şi
Cinping
tarafından kabul edilecek mi? Bütün dünya bu sorunun nasıl yanıt bulacağını merak ediyor.
Aslında Blinken geçtiğimiz Şubat ayında Pekin’e gidecekti, ancak Amerikan semalarında Çin’e ait dev bir balonun görülmesiyle birlikte bu ziyaret iptal edilmişti. ABD’ye göre Çin balonu “
istihbarat
” amaçlıydı. Pekin’e göreyse “
sivil
” amaçlı bir meteoroloji balonuydu. Kezâ Pekin balonun kazaen ABD hava sahasına girdiğini savunmuştu. Çin Balonu Atlantik Okyanusu üzerindeyken düşürülmüştü. İşte o günden bu yana ABD ve Çin arasında iletişim kesilmişti.
Yine geçtiğimiz günlerde ABD medyasında Çin’in Küba’da “
istihbarat
” amaçlı bir istasyon kurduğuna ilişkin bir iddia ortaya atıldı. İddialara göre ABD’nin askerî ve ticarî binalarından gelen elektronik sinyalleri yakalayabilen bu istasyon 2019’dan bu yana faaliyet gösteriyor.
İşin özü, bütün bunlar ABD ve Çin arasındaki ‘
Yeni Soğuk Savaş
’ın fragmanları. Bu “Soğuk Savaş” askerî, teknoloji, ekonomi, ticaret, kültürel ve diplomatik başlıklar içeren çok geniş kapsamlı bir savaş. ABD, Çin’in ekonomik yükselişini kontrol altına almak için küresel bir koalisyon kurmaya çalışıyor. ABD bu koalisyonu “
Tekno-Demokrasiler
” ve
“Tekno-Otokrasiler”
arasında varoluşsal bir mücadele olarak paketliyor. Kendini “
küresel düzenin imparatoru
” olarak gören ABD, Çin’in yükselişini bu rolüne yegâne tehdit olarak görüyor.
ABD’deki “
Anti-Çin Partisi
” olarak nitelediğim Çin karşıtı şahinler Amerikan ekonomisi ile Çin ekonomisini ayrıştırmak için hummalı şekilde çalışıyorlar. Hiç kuşkusuz, “ayrıştırma” küresel ekonomiyi çok derinden etkileyecek. Biden Yönetimi Trump’tan miras aldığı Çin ile “
ticaret savaşları
”nı sürdürüyor olsa bile bunu ‘yumuşak bir örtü’ altında yapmak istiyor görünüyor.
“Çin Balonu” olayından bu yana “Çin Ordusu” ile “
Pentagon
” arasındaki temaslar da kesilmişti. Çin tarafı Pentagon’dan gelen görüşme tekliflerini defalarca reddetmişti. “
NATO Savunma Bakanları Toplantısı
” için Brüksel’de bulunan ABD Savunma Bakanı
Lloyd Austin
Cuma günü yaptığı açıklamada Çin’li mevkidaşıyla görüşmeye çok istekli olduğunu söylüyordu. Austin, “
Zaman içinde bir noktada buluşacağız ama henüz o noktada değiliz
” diyordu. Austin, Çinli mevkidaşı ile bu ayın başlarında Singapur’da düzenlenen “
Shangri-La Zirvesi
”nde tokalaşmanın, hal hatır sormanın ötesine geçmeyen çok kısa bir görüşme yapabilmişti.
ABD’deki uluslararası şirketlerin birçoğuysa Çin ile ayrışmaya sıcak bakmıyor.
Elon Musk
dahil Çin’i ziyaret eden Amerikalı girişimciler Pekin’de çok sıcak karşılanıyorlar. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, “
Microsoft
”un kurucusu, milyarder iş adamı
Bill Gates
ile Cuma günü Pekin’de görüştü. ABD’deki “
Anti-Çin Partisi
”ni öfkelendiren sıcak görüşmede Cinping, Gates’in Çin’in kalkınma sürecine katkıda bulunan eski bir dostu olduğunu söyledi. Bu görüşmede Cinping’in “Biden Yönetimi”ne seslenmek yerine Amerikan halkına seslenmesiyse çok dikkat çekiciydi.
ABD Kongresi’ndeki Çin karşıtı şahinler tabii ki Blinken’ın Çin gezisine bir hayli tepkililer. Çin şahinlerine göre Pekin ile diplomatik ilişkileri normalleştirmeye çalışmak ulusal güvenliği baltalamakla eş değer. Temsilciler Meclisi- Dış İlişkiler Komitesi Başkanı
Michael McCaul
, Biden Yönetimi’nin Çin’e karşı düşünülen misilleme eylemlerinin listesini ve bunların ne zaman uygulanacağını detaylandıran belgeleri sunmaması halinde Blinken’iı ifade vermeye çağırmakla tehdit etti. “
Çin Komünist Partisi
”ni izlemek amacıyla “Temsilciler Meclisi’nde kurulan “Çin
Komitesi
”nin Başkanı
Mike Gallagher
ise “
Güçlü bir askeri caydırıcılıktan kopuk bir angajman
mı? Bunun gerçekte neyi başaracağından emin değilim” diyordu.
Aslına bakılacak olur ise Biden Yönetimi’nin bu geziden fazla bir beklentisi yok. Daha doğru bir ibare kullanmak gerekirse, Washington için Blinken’ın gezisi “
istikşafi
” mahiyet taşıyor.
Eylül ayında Hindistan’da “
G-20 Zirvesi
”, Kasım ayında ise San Francisco’da “
Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirrvesi
” gerçekleşecek. Bu yüzden Blinken’ın gezisi Biden ve Şi Cinping’in bu zirvelerde bir araya gelerek yüz yüze görüşebilmeleri için ayrıca çok önemli.
Bill Gates ile yüz yüze görüşen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile de yüz yüze görüşecek mi? Washington’da günün
en merak edilen konusu, bu.
#Politika
#ABD
#Çin
#Abdullah Muradoğlu
