İnsansız Şehir ve Şehirsiz İnsan’la nereye kadar?

Önümüzdeki 10 yılda gelecek 100 yılın tohumlarını ekemezsek, yok oluruz, demiştim.

Başta eğitim olmak üzere, fikir, sanat, kültür, medya ve gençlik'te medeniyet dinamiklerimiz ekseninde devrim yapamazsak, yaptığımız maddî atılımların hepsi boşa gider; geleceğe emin adımlarla yürümeyi geçtim, varlığımızı sürdürebilmemiz de tehlikeye girer.

Bu arada umudunu bize bağlayan mazlum ümmetin umutları da suya düşer.

Medeniyetler, şehirlerde yeşerir.

Bütün peygamberler, şehirlere gönderilmiştir. Bu mesele üzerinde derinlemesine kafa yormak zorundayız.

İlkemiz şu olmalı burada:

bütün insanlığa ve varlığa...

Bu yazıda hem seküler kent fikri hem de

konusunda bir iki cümle kurmak niyetindeyim.

Öncelikle, burada

olarak görmemiz gerektiğini hatırlatmak istiyorum bir kez daha.

Kaldı ki, Batılı düşünürler bu meselede zihin açıcı fikirler geliştirdiler. Sözgelişi,

metaforuyla açıklarken;

metaforuyla ifade eder.

Bu ayırım, son derece kışkırtıcıdır; bu mesele üzerinde çok yazdığım için bu kadarla yetiniyorum burada.

söylerken hiç de yabana atılmaması gereken bir tespitte bulunur.

Buradaki yakıcı paradoksu görüyor olmalısınız: Modernleşme, doğuşunu kentlere borçlu aslında: Kentleşme olmasaydı, modernleşme de olamazdı. Modernleşme, kentlerle varoldu; ama şehri de, şehrin tabiî çocuğu olan insanı da yok etti.

Bunun öncelikli nedeni, kent'in bizim yaşadığımız derin bir tarihî tecrübenin ürünü olmaması: Kenti biz modernleşme serencamımızın bir sonucu olarak her şey gibi Batı'dan ithal ettik. O yüzden

Peki, kent Batı'da tuttu mu?

bu arada.

tabiatıyla.

, kalabalık yığınlardan oluşan

gerçekte: İnsanın insan olabilmesi, kalabalıkların ortasındaki sürgün yerinde yitirdiği insanî özelliklerini hatırlayabilmesi için, kentten, kent sürgününden kurtulabilmesi şart.

kadar yaşadığı serüven, insanın kentin yerine yerli yerince yerleşebileceği yeni yerler, muhkem, sarsılmaz yerleşim alanları arayışına soyunmasına yol açtı: İşte adına

veya sanal-âlem dediğimiz

, bu arayış çabasının bir sonucu.

Peki sanal-kent ya da net-ro-polis ne, nasıl bir yer?

Kentin de öldüğü bir yer; yersiz-yurtsuzluk hâli. Bir kaçış mahalli. Kentin de, insanın da, hakikatin de, fizik gerçekliğin de buharlaştığı, sırra kadem bastığı bir göçebelik, tastamam bir göçüş, bir göçmüşlük labirenti.

Oysa

, bütün varlıkların, bütün hakikatlerin, bütün farklılıkların ve çeşitliklerin yaşanabildiği, tecrübe edilebildiği sürekli varoluş ve diriliş mekânı.

Yaratıcı'nın müdahalesine her ân hazır, tabiatın yemişlerini devşirmeye her zaman hazırlıklı bir

: Şehir / medine, yalnızca Müslümanlara özgü bir varoluş, bir tekevvün mekânı.

Çünkü şehir / medine, her şeyden önce peygamberlerin yurdu.

Kutlu kitabımızda,

açıkça vurgulanır: Çünkü

: Âlemin, kâinâtın, tabiatın ve

, sadece insanlar arasında,

etmek ve teminat altına almakla mükellef kılınmıştır insan.

İnsan, varlıklar âleminin bir parçası olduğu ve varlıklar âleminde

kılındığı için, insanın, inanan insanın başka insanlara da, başka varlıklara da, tabiata da zarar vermesi, diğer insanlar ve varlıklar üzerinde de, tabiat üzerinde de

. İnsan bu yükümlülüğünü yerine getirdiği ölçüde

olur.

Bu nedenle Müslüman şehir, kendisine emanetin yüklendiği, emniyeti teminat altına almakla yükümlü kılındığı mesuliyetleri yerine getirdiği yer olabildiği ölçüde, insanı, inanmış insanı yansıtır:

Tıpkı inanmış insan gibi,

: O yüzden

olarak adlandırılır.

İşte bu nedenledir ki,

yalnızca.

Sözgelişi, Osmanlı İstanbul'unun, Kudüs'ün, Saraybosna'nın, Üsküp'ün, Kurtuba'nın, Kahire'nin, Bağdat'ın ve Şam'ın benzerleri başka medeniyetlerde görülememiştir. Farklılıkların tecrübe edilebildiği, farklılıklardan yararlanılabilen, farklılıkların farklılıklarını zenginlik ve derinlik olarak sunabildikleri şehirler yalnızca Müslüman şehirler olmuştur.

Ancak bugün

ne yazık ki, varlıklarını, canlılıklarını sürdürebilecek bir medeniyet ruhuna,

Özetle,

, derim. Vesselâm.