Bildiğimiz Çanakkale Savaşı üzerinden yüz yıl geçti. Bilmediğimiz Çanakkale Savaşı ise daha eski tarihliymiş.
1915 tarihli Çanakkale Savaşı'nı biliriz.
Destanlar yazdıran, kendi de baştan sona bir destan olan zaferdir.
Daha öncesinde bir Çanakkale Savaşı daha yaşandığı ise yeni ortaya çıktı.
İlk Çanakkale Zaferi 1657 tarihli.
*
Tarih uzmanlarının Vatikan arşivlerinde yaptığı çalışmalar sayesinde belgelendi bu savaş.
Çanakkale önlerine gelen Papalık Donanması'nın, burada Türkler tarafından yenilip, geri dönmek zorunda kaldıklarını anlatan belgeler Vatikan kaynaklı.
“General Bali Giovanni Bichi komutasındaki Papalık kadırgalarının 1657 senesinde Levant'taki seyir defteri” esas alınmış.
New East Foundation uzmanları tarafından ele geçirilen bu doküman, bu savaşa bizzat katılan Vatikan Generali'nin günlük savaş notlarını içeriyor.
*
Bu belgeler, Yeni Doğu Derneği-NEF yayınları tarafından kitap halinde yayınlandı.
Uzmanların Vatikan Arşivleri'nden çıkardığı 1657 tarihli bir el yazmasının Türkçe çevirisinden oluşan bu kitap, beş kadırgadan oluşan ve Papa'nın yeğeni Giovanni Bichi tarafından komuta edilen Papalık donanmasının, İtalya'dan hareket ederek Çanakkale Boğazı açıklarına seyrini ve burada Osmanlı galibiyeti ile sonuçlanan tarihimizin ilk Çanakkale savaşını anlatıyor.
Kitapta, aynı zamanda, 1657 tarihinde gerçekleşen bu zorlu savaş esnasında, yazarın bizzat gözlemleyerek kendi eli ile çizdiği çok değerli 7 harita yer almakta.
Vatikan Arşivleri'nden tarihçi Dr. Rinaldo Marmara tarafından bulunup çıkarılan ve tarihçi Canan Parmaksızoğlu Sami tarafından Türkçe'ye çevrilen bahsi geçen el yazmasını içeren bu kitabın, 1915 Çanakkale Zaferi'nin 100. Yılında, Türk tarihi açısından büyük önem taşıyan bu şanlı savaşa ışık tutacağı düşünülmektedir.
*
XVII. yüzyılın ikinci yarısında, Venedik Cumhuriyeti'ne ait bir ada olan Girit, gerek siyasi, gerekse iktisadi sebeplerden dolayı, Osmanlı Devleti'nin hedefi olmuştur.
1645 tarihinde Girit, Osmanlı Devleti'ne, Venedik Cumhuriyeti'ne savaş ilan etmek için uzun süredir beklediği fırsatı vermiş, adanın ve özellikle de adanın kalbi olan Kandiye'nin zaptı, tam yirmi beş sene sürmüştür.
Köprülüzade Fazıl Ahmet Paşa'nın liderliğindeki Osmanlı donanmasının, Kandiye'yi 1669 senesinde işgali ile Girit, Osmanlı toprağı olmuş, böylelikle 25 sene süren ve Osmanlı-Venedik ilişkilerine damga vuran bu çetrefilli savaş, Osmanlı Devleti'nin zaferi ile sonuçlanmıştır.
*
Bu savaşı Osmanlı Devleti için en zor kılan hadiselerden biri, 24 Mayıs 1648'de, Venedik donanmasının Çanakkale Boğazı'nı abluka altına alması olmuştur.
1651-1656 yılları arasında Venedik, ablukayı kuvvetlendirmiştir.
Ancak, 1657 tarihinde, Papalık gemilerinin de katılımı ile düşmanın kuvvetlenmiş olmasına karşın Osmanlı donanması, Çanakkale Boğazı'ndaki ablukayı başarı ile aşmayı başarmıştır.
Venedik Amiral gemisinin, Osmanlı topu ile vurularak infilak etmesi ve tarihimizde Kör Kaptan olarak bilinen Venedik donanmasının başı Amiral Lazzaro Mocenigo'nun hayatını kaybetmesi, savaşın gidişatını tamamıyla Osmanlı lehine çevirmiştir.
Yaşanan bu hadise, 25 sene süren bu önemli savaşta dönüm noktası olmuş, Osmanlı donanmasının Çanakkale açıklarında büyük bir zafer kazanmasına sebep olmuştur.
*
Birileri tarih yapar.
Birileri tarih yazar.
Birileri de vaktiyle yapılmış ve yazılmış tarihi araştırır.
Kılıç devri geçti, bütün bunlar belgelerle oluyor.
Birinci gruptakiler yani tarih yapanlar, bazen, tarihin nasıl yazıldığını pek fazla umursamıyor.