Yeni uluslararası güç haritasının şekillenmesinde
, hareket alanını ne kadar genişletebiliyorsan,
. Uzunca bir zamandır
anlamının kalmadığını, sadece orta ölçekli ülkelerin değil,
görüyoruz.
Biz
, Türkiye'nin yakın çevresindeki hareketlilikleri izlerken, buradan bir
geliştirmeye çalışırken bu merkez ülkelerin kendilerini yeniden biçimlendirmeye çalışmalarını,
nda etkinlik alanlarını başkalarına
için harcadıkları çabaları ıskalıyoruz.
ABD'yi de, dünyayı da Türkiye gerçeklerine göre biçimlendiriyoruz, öyle tanımlıyor, buradan doğru yerlere ulaşmaya çalışıyoruz.
, olmayacak da. Buradan, bu bakıştan hiçbir yere varamayacağız,
.
. Bu, kendimizi ufuksuzluklarımızla mahkum etme riskidir.
üzerinden Türkiye'ye
uydurmanın yanıltıcı olacağına dikkat çekmek istiyorum. Cumhuriyetçi
döneminin coğrafyamıza taşıdığı
,
sağının
ne çabuk unuttuk.
İşte o dönemde
kadar bütün bölge sarsıldı,
,
, Müslüman coğrafya tarihin az gördüğü yıkımlardan birine sahne oldu. Ne çabuk unuttuk! İslam düşmanlığı üzerinden yeni uluslararası ilişkiler doktrini geliştirildi ve bu tez hâlâ birçok ülkenin
stratejilerinin temelini oluşturuyor.
Demokrat
. Hatta çok daha ileri gitti ve dünya sistemini tek başına şekillendirmeye girişen ABD,
.
Kendi müttefiklerine,
düzenledi, terör örgütleri üzerinden örtülü müdahaleler yaptı. Bush yönetiminin
ni bir adım ileri taşıyıp
çalıştı.
Obama döneminin bu yeni politikası Bush döneminin aşırı saldırgan politikasının
olmuştur ve ikisi de bir büyük hesabın tamamlayıcı unsurlarından başka bir şey değildir. Bir NATO ortağı olarak, bir ABD müttefiki olarak
altına alınmak istendik.
Tam bu dönemde,
nı yaşadı ve bu
ydi. Obama yönetimi, terör örgütü üzerinden örtülü değil
saldırıya girişti ve bu, tarihte örneği olmayan bir şeydi.
Barak Obama
'a taşındığı günlerde büyük
pompalayanlara,
konuşmasından ve
ziyaretinden sonra dünyayı değiştireceğine inananlara o zamanlar
diyenleri kimse ciddiye almıyordu. Benzer bir hayal kırıklığı ihtimali yine söz konusudur.
Trump dönemini de temkinli, dikkatli izlemeyi tavsiye ediyorum. Onun
. Nereye kadar yapabilir, ne kadar başarılı olabilir, nerede durdurulabilir, bilemeyiz ama bu yaklaşım dünya için
vadediyor.
Ya da güçleri azaltılabilir mi? Dünya onların
biraz olsun güvenli hale getirilebilir mi? Trump'ın ABD içinde başlattığı o sorgulama, dünyayı felakete sürükleyen ABD'yi de sınırlayabilir,
kurtarıp daha gerçekçi bir zemine çekebilir.
Dünyanın ağırlıklı bölümü ABD'yi sınırlayıcı,
, yeni güçler sahaya inmişken, her alanda
başlamışken Trump'ın yaklaşımı bu eğilimi ABD içinden kolaylaştırabilir. Ya da yükselen yeni güçlere karşı ABD'yi yeniden
hesabı olabilir.
Bizim bütün bunları
sorgulamamız, izlememiz gerekiyor. ABD içindeki tartışma,
elbette Türkiye'nin
belirleyecek.
.
Özellikle son dört yıldır yaşanan bütün
,
, ne büyük bir kavganın içinde olduğumuz daha netleşir. Türkiye'nin en büyük gücü bu akıldır, öncülüktür,
, coğrafyanın gücünü etrafında toparlama girişimidir. İşte bu zenginliklerle o çokuluslu müdahaleler boşa çıkarılmıştır.
.
Asya'dan Afrika'nın derinliklerine ulaşan, geleceğe dönük
, buna imkanı da gücü de yeten büyük ölçekli bir ülkedir. Dolayısıyla Türk-Amerikan ilişkileri de, eskiden olduğu gibi,
ilişki değildir.
aynı zamanda yedekte tutulabilecek bir Türkiye yoktur. Öyleyse Trump döneminde, Obama'nın bıraktığı hasarları
başlanabilir. Bunu yapması gereken de ABD'nin kendisidir. Yeni yönetim,
.
planlarına son vermeli, Türkiye ile terörle mücadelede gerçekten ortak gibi davranmalıdır.
Henüz bu konularda belirgin bir işaret söz konusu değildir. Trump dönemini
tartışmalarıyla izliyoruz. Ancak neocon dönemdeki İslam karşıtlığı, Müslümanları terörle özdeşleştirme girişimleri devam etmektedir.
Trump döneminde de devam edecekse, bölgemize
gelecek demektir. Bu ihtimal kesinlikle ciddiye alınmalı, yeni ABD yönetimi ile dünyanın diğer merkez güçler arasındaki ilişki biçimi dikkatle izlenmelidir. Trump'ın öncelikle
denilen
politikaları sorgulaması, bunlara son vermesi gerekmektedir.
Anlatmak istediğim tartışmayı yerli yerinde yapmak gerekiyor.
anlamamız mümkündür. Trump üzerinden içeride taraf tutmak
bir tavırdır. Türkiye'yi küçümsemek demektir.
Dünyada
, oyunlar yeniden kurulurken, saflar yeniden şekillenirken,
. Ülkemiz bu hesapların çok üstünde bir ülkedir.
. ABD içindeki çekişmeler, merkez güçler arası çekişmeler nasıl seyredecek, Türkiye-ABD ilişkileri nasıl şekillenecek, kriz alanları hangi bölgelere yayılacak
, doğru tartışma budur.
Yani,
söyleme zamanı…
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.