Hz. Peygamber (s.a.v.) cemâatle namazı teşvik etmiş, erkekler için ise -mazeret dışında- âdeta mecbûr kılmıştır. Cemâatin fertleri müslümanlardır, cemâat olmak için müslüman olmak yeterlidir; bunun dışında bir âidiyet şartı yoktur; bu sebeple müslüman, dünyanın neresinde bulunursa bulunsun ezanı duyunca, bir mazereti yoksa câmîye gelir ve cemâate katılarak namazını kılar.
Namaz ibâdeti her kavmin kendi diliyle yapılmaya kalkışıldığı takdirde bu bütünlük bozulur, cemâatle namaz ulusal hale gelir, başka uluslardan olan müslümanlar ona katılamazlar; çünkü onlara göre “ya bu namaz sahîh değildir, öyle okuyan imamın arkasında namaz kılınamaz, yahut da -kılınsa bile- bütünlük rûhu yok olur, parçalanmışlık şuuru hâkim olur".
Görülüyor ki ibâdet dili ulusal hale getirilince ümmet birliği bozulmakta, cemâat rûhu ve şuuru zedelenmektedir.
Peygamberimizin çok önem verdiği, ömrü boyunca hiç terk etmediği “cemaatle namaz"ın, namaz ibadetine manevi katkısına ek olarak önemli ictimâî tesiri ve yeri vardır. Günümüzde cemaatin bu mana ve uygulaması çok zayıflamış, cemaatle namazın “kaç kat sevap kazandıracağı" hükmü ön plana çıkmıştır. Bugün çoğu camilerde cemaat fertlerinin birbiri ile ilişkisi, şehir içi otobüs yolcularının ilişkisine benzer hale gelmiştir; fiziki olarak yanyana, ruh, duygu ve düşünce olarak ayrı ve yalnızlar.
İslam'ın gözettiği hikmet ve manaya bakıldığında bir caminin cemaati, mümkün olduğu kadar büyük bir aile gibi olmalı, namazdaki beraberlik, namazdan önce ve sonra da manevi akrabalık, din kardeşliği olarak devam etmelidir.
Çok partili laik demokrasilerde cemaatin bireyleri farklı partileri tutuyor olabilirler. Eğer cami ortamında (cami içinde, bahçesinde, cemaatin istirahat etme, çay içip sohbet etme ve namaz vaktini bekleme yerlerinde) parti siyaseti konuşulursa kaçınılmaz olarak tartışma çıkar, cemaat ruhu zedelenir, hatta kavgalar ve dargınlıklar hasıl olur. Bu sebeple cami ortamında asla siyaset konuşulmamalı, ülkenin ve ümmetin genel meseleleri konuşulmalı, dini ve ahlaki sohbetler yapılmalı, bilgi eksikliğinin giderilmesine çalışılmalıdır.