Bir işletmenin iyi çalışıp çalışmadığını nasıl anlarsınız?
Ben kapıdaki güvenlikten, karşılama bankosundan, ardından tuvaletlerinden ve mutfağından anlarım.
Buraları temiz ve düzenliyse, insanlarla düzgün iletişim kuruluyorsa, o işletmenin genel müdüründen, sahibine kadar, iyi bir sistem kurulmuş demektir. Eğer bunlarda sorun yoksa, o işletmede huzur ve karlılık maksimum düzeydedir.
İşletmenin en uç, en ücra köşelerinde durum iyi değilse, bilin ki o kurumda iyi bir sistem kurulmamıştır. O zaman genel müdüründe, hatta sahibinde sorun var demektir. Bu sorun, işletmenin kar-zarar durumuna da kesinlikle yansıyordur.
Yani illa gidip, şirketin muhasebe kayıtlarını, banka hesaplarını, mizanını kontrol etmeniz gerekmiyor.
Peki bir devletin iyi işleyip, işlemediğini nasıl anlarsınız? Cari açığından mı? Ordusu’nun gücünden mi? Ekonomik göstergelerden mi? Seçim sisteminden mi? Zenginliğinden mi? Otoyolları, barajları ve köprülerinden mi?
Hayır. Hiçbiri değil.
Bir ülkenin sokakları temizse, düzenliyse, kaldırımı, yolu, altyapısı iyi işliyorsa orada bir düzen olduğu hemen anlaşılır.
Bir ülkenin sokağında trafik lambaları çalışıyorsa, yanlış park eden, kırmızı ışıkta geçen anında cezasını buluyorsa, o devlet iyi çalışıyor demektir.
Bir ülkenin sokağında yaşlılar, engelliler, çocuklu anneler rahatça yürüyorsa, kaldırımlar ve binalar buna göre dizayn edilmişse, o devlet iyi çalışıyor demektir.
Bir ülkenin devlet dairlerinde, sokaktan gelen bir vatandaş iyi karşılanıyorsa, sorunu çözülüyorsa, tuvaletleri ve asansörleri temizse, orada iyi çalışan bir devlet var demektir.
Bir ülkenin sokağında yaşlılar, kadınlar, genç kızlar huzurla, güvenle dolaşıyorsa, güvenlik kuvvetlerinin suçlulara göz açtırmadığı hissediliyorsa, orda iyi işleyen bir devlet vardır.
Bir ülkenin sokağında sanat, edebiyat, estetik, güzel mimari göze çarpıyorsa, o devlet iyi bir sistem kurmuş demektir.
Bir ülkenin sokağında insanlar güler yüzlüyse, tanımadıklarına bile selam veriyorsa, herkese karşı saygılıysa, kurallara uyuyorsa, orada devlet huzur getirecek bir sistem kurmuş demektir.
Bir ülkenin sokaklarında insanlar hata yaptığında özür diliyorsa, iyilik gördüğünde teşekkür ediyorsa, dara düşene yardım ediyorsa, orada iyi bir devlet var demektir.
Bir devletin ordusunun büyük, silahlarının çok olması, o devletin güçlü ve huzurlu olduğu anlamına gelmez. Bakınız Kuzey Kore.
Bir devletin yollarının geniş, köprülerinin çok, barajlarının dolu olması, o devletin milletine adil ve huzurlu bir hayat sunduğu anlamına gelmez. Bakınız Çin ve ABD.
Sokağında kargaşa olan bir ülkenin devleti iyi bir sistem kurmamış demektir.
Devletler işletmelere benzer. En ücra köşelerinde bile sorun yaşanmıyorsa o ülkenin devleti ve başkenti iyi çalışıyor demektir.
Sokağında kargaşa olan bir halk, bunun sebebini yerel yönetimlerde değil de, başkentte, devlet başkanında arıyorsa, orada merkezileşmiş, hantallaşmış ve işlemeyen bir devlet sistemi kurulmuş demektir.
Bir işletmede tuvaletlerin ve mutfağın tertip düzeni için oranın şefi değil de, genel müdürü gelip müdahale ediyorsa, orada sorun vardır.
Bir devletin en büyük gücü ordusundan değil, sağlıklı işleyen, adaletli düzeninden gelir.
Bir millete güven veren şey silah değil, adil devlet düzenidir.
Bilmem anlatabildim mi?
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.