İşi sağlama almak

Geçtiğimiz hafta açıklanan büyüme rakamlarının ardından gelen bir diğer önemli veri de işgücü istatistikleri oldu. 2017 Eylül dönemine ışık tutan istatistikler, işsizlik oranının Ağustos’taki gibi %10,6 seviyesinde kaydedildiğini ortaya koydu. Buna göre, geçen ay bu köşede dikkat çektiğim şu nadir “işgücünden kuvvetli istihdam büyümesi” Eylül’de de göze çarptı. Nitekim söz konusu dönemde işgücü yıllık bazda 1 milyon 128 bin kişi artarken, istihdamdaki değişim 1 milyon 233 bin kişi oldu. Bu ise, geçen yılın aynı dönemine göre işsiz sayısının 104 bin kişi azalmasını sağladı.

Bildiğiniz gibi verileri incelerken, “mevsimin de rakamlarda iyi kötü bir rolü olabiliyor” deyip ilgili etkilerden arındırıp bakmakta fayda var. İşte mevsimsellikten arındırılmış veriler de, Eylül döneminde işsizlik oranının %10,7 ile yılın en düşük seviyesine gerilediğini söylüyor. Hatta bunun, 2016 Mayıs sonrası en zayıf oran olduğu görülüyor. Keza tarım dışı işsizlik oranında da durum bu şekilde.

Mevsimsellikten arındırılmış seri, Ağustos-Eylül arası değişimi anlamak açısından kıymetli. Bu gözle incelediğimizde, iki dönem arasında 137 bin kişilik yeni istihdam görülüyor. Söz konusu yeni işlerin kaynağı ise, hem tarımda hem de tarımın dışında…

Tarım sektörü bu dönemde yön değiştirmiş artı gelişimiyle, bu rakamın 68 bin kişilik kısmını açıklıyor. Tarım dışındaki 69 bin ek istihdam ise, tamamen ve ziyadesiyle hizmetler sektöründen gelmiş durumda. Sanayi ve inşaattaki Ağustos performansı, Eylül’de kaybolmuş durumda. Dolayısıyla bu dönemde tarım ile hizmetlerden beslenen bir istihdam tırmanışı ve işgücü piyasası ile karşı karşıyayız.

Netice itibariyle Eylül istatistikleri, işsizlik ve spesifik olarak tarım dışı işsizlikteki düşüşün belirgin biçimde sürdüğünü anlatıyor. Ekim döneminde de bu seyrin devam edeceği beklenebilir. Bu bağlamda belirtmek gerekir ki; söz konusu veriler ve buna bağlı görünüm, 3. çeyrekte iktisadi aktivitede kaydedilen canlanmanın bir ürünü olarak karşımıza çıkarken, aynı zamanda istihdam seferberliği ve ilgili teşviklerin desteğini almış gözüküyor.

Bildiğiniz gibi, bu yıl Şubat ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısıyla başlatılan istihdam seferberliği, özel sektöre birtakım avantajlar sunarak işletmelerin istihdam maliyetlerini düşürmüştü. Bu kapsamda firmalar, mevcut sigortalı sayısına ilave aldıkları her bir sigortalı için ilgili teşviklerden yararlandılar. Bu da doğal olarak, kayıtlı istihdamda bir canlanmayı tetikledi.

İşte yılın başında +1 istihdam çağrısıyla emek piyasasına dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, senenin sonuna yaklaşırken geçtiğimiz hafta düzenlenen İstihdam Şurası’nda çağrısını bu kez +2 yaparak güçlendirdi. Bu kapsamda da, istihdamın artmasına yönelik desteklerin önümüzdeki yıl yenileneceği açıklandı.

Buna göre, imalat ve bilişim sektörlerinde firmaların ekleyeceği her yeni istihdam için sigorta primleri ve vergiler karşılanacakken, ek çalışanların 4.740 TL maaşa kadar tüm sigorta primleri devlet tarafından üstlenilecek. Bu kapsamda prime esas kazanç baz alınacakken, diğer sektörlerde ise 2017’de olduğu gibi asgari ücret üzerinden yapılan uygulama devam edecek.

İstatistiklerin her dönem ortaya koyduğu üzere, ülkemizde genç ve kadın işsizlik oranları ortalamanın üzerindeki seviyeleriyle ilgi beklemeyi sürdürüyor. Dolayısıyla seferberliğin yeni fazında, ilgili gruplara özel bir alaka gösterilecek. Örneğin, 18-25 yaş arası gençlere, kadınlara ve engelli vatandaşlara, teşvikten 12 yerine 18 ay yararlanma fırsatı sunulacak.

Yine gençler için, “1 ay işveren, 1 ay devlet” uygulamasıyla imalat sektöründe maliyetlere omuz verilmesi amaçlanıyor. Ayrıca mesleki eğitim programları kapsamındaki teşviklerin de, gençlerin işgücü piyasasında yer edinmesine katkı sunması arzu ediliyor.

Tüm bu çalışmalardan amaç, çift hanedeki işsizlik oranını tek haneli makul seviyelere düşürürken, kayıt dışılığı da azaltmak...

Sonuç olarak, ekonomik büyümenin güçlü seyredeceği bir ortamda seferberliğin 2. ayağıyla “iş”i sağlama almak hedefleniyor.